Cemâlî AilesiCemâleddîn-i Aksarâyî’nin Soyundan Gelen Aile Osmanlı Devleti’nde “Cemâlî” büyük bir ailenin ortak adı olup dedeleri Cemâleddîn-i Aksarâyî’den (ö. h. 791/m.1388-1389?) ötürü Cemâlî, “Cemâlî-zâdeler” ve “Cemâleddîn-zâde” olarak şöhret bulmuşlardır. Bunun dışında aynı aileden gelenlerin hemen hepsi XVI. yüzyılda Cemâlî lâkabıyla eserlere alınmış olmasına rağmen M. Cavid Baysun ve onun görüşünü kabul eden Halil İnalcık, Türkçe ve İngilizce İslâm Ansiklopedileri’nde […]
All posts by e-Ansiklopedi
Şeyh Mehmed Çelebi Cemâlî
Şeyh Mehmed Çelebi Cemâlî (ö. h.903/m.1497-98) Aksaraylı Halvetî şeyhi Devrine yakın kaynaklara göre Fahreddîn-i Râzî’nin (ö. h. 606/m.1209) dördüncü batından evladı olan Cemâleddîn-i Aksarâyî (ö. h. 791/1388-89?) neslindendir. “Çelebi Halîfe” diye de şöhret bulmuştur. Muahhar kaynaklarda adı Mehmed; lakabı Hamîdüddîn; künyesi, Ebü’l-Füyûzât olarak kaydedilmiştir. Öyle anlaşılıyor ki daha sonra müritleri, bazı özelliklerini göz önüne alarak ona […]
Zenbilli Ali Cemâlî Efendi
Zenbilli Ali Cemâlî Efendi(ö. h.932/m.1526)Osmanlı Şeyhülislâmı Nişancı Mehmed Paşa’nın, “Mevlânâ Sûfî Ali Çelebi el-Cemâlî”, Nişancı-zâde’nin, “Monla Ali b. Ahmed el-Cemâlî” şeklinde eserlerine aldıkları Ali Cemâlî Efendi’nin ismi, tam olarak Alâeddin Ali b. Ahmed b. Mehmed el-Cemâlî’dir. Halk arasında ise, fetva isteyen insanları bekletmemek için çalıştığı odanın penceresinden aşağı sarkıttığı zenbille cevapları geri gönderdiği için Zenbilli Ali Efendi diye […]
Cemâleddîn İshak-ı Karamânî
Cemâleddîn İshak-ı KaramânîAksaraylı Halvetî şeyhi Dönemin eserlerinde “Cemâl Halîfe”, “Cemâleddîn Cemâl”, “Şeyh Cemâl” gibi isimlerle de anılmıştır. Tosyavî, Cemâlî-zâdeler’den olup Şeyh Cemâlî Çelebi Halîfe”nin çok yakın akrabası, Nurullah Kılıç ise, amcası olduğunu yazmaktadır. “Karamanî” denildiğine göre, doğum yeri, o zaman Karaman Ülkesi’nde önemli bir şehir olan Aksaray’dır. İlk tahsilini nerede yaptığı bilinmemektedir. Konyalı’ya göre, Aksaray’da Cemâleddîn-i Aksarâyî Medresesi’nde başladığı tahsiline […]
Pîrî Mehmed Paşa
Pîrî Mehmed Paşa(d.h. 868/1463?/ ö. m. 939/1533)Osmanlı Veziriazamı Cemâleddîn-i Aksarâyî (ö. h.791/m.1388-89 ?) evladından Çelebi Halife olarak bilinen Şeyh Mehmed Çelebi el-Cemâlî’nin (ö. h.903/m.1497-98) oğludur. Hz. Ebû Bekir’e kadar uzanan şeceresi, eserlerde değişik şekillerde verilmiştir. Bunlardan Ali Emiri Ktb. no. 87’de kayıtlı Münşeât Mecmuası’ndaki şecere en derli toplu olanıdır. Cemâleddîn-i Aksarâyî’nin mezar taşı kitabesi ile […]
Albastı
Albastı Halk Bilimi, Doğum Âdetleri Lohusalık, doğum sonrası dönem olarak bilinen ve kadın hayatındaki en hassas dönemlerden biri olarak kabul edilen bir zaman dilimidir. Hamilelik süreciyle başlayan kadın bedeninde ve ruhunda yaşanan değişimler, doğum sonrasında belli bir vakit geçtikten sonra normale döner. Bu dönem bazen kırk gün sürebilmekte bazen de daha uzun süre seyredebilmektedir. Söz […]
Satlıcan (Zatürre)
Satlıcan (Zatürre) Halk Bilimi, Hastalıklar ve Sağaltma Teknikleri Halk hekimliği insanoğlunun var olduğu zamandan bu yana var olagelen bir gelenektir. İlkel insanlar, hangi meyvenin zehirli, hangi sebzenin faydalı olduğunu araştırmış; aynı zamanda hangi balığın zehirli, hangi ağacın yapraklarında öldürücü maddelerin olduğunu; hepsini deneyimleyerek öğrenmiş ve hafızalarında bu kültürel bilgi kodlarını taşıyarak sonraki nesillere aktarmışlardır; çünkü […]
Tercüme-i Akaid Risâlesi
Tercüme-i Akaid Risâlesi Edebî Eserler Aksaray ulemasından Şeyh Hulûsi el-Aksarâyî olarak meşhur olmuş Seyyid Abdullah b. Mustafa, Muhammed ümmetini îtikadî hatalardan korumak maksadı ile çeşitli muteber kitaplardan derleyerek “Tercüme-i Akaid” adıyla Osmanlı Türkçesi ile bir kitap yazmıştır. Her kitapta olduğu gibi, o da bu kitabına besmele, hamdele ve salvele ile başlamış, güzel bir dibace ile […]
Seyyid Hasan Rızâyî el-Aksarâyî
Seyyid Hasan Rızâyî el-Aksarâyî(d. h.1007/m.1598-99 – ö.?/?)Müderris, kadı, âlim, mutasavvıf şair, müellif, şârih ve mütercim Kaynaklarda Hacı Efendizâde Seyyid Hasan Rızâyî ibni Abdurrahmân el-Aksarâyî, Aksaraylı Rızâyî, Seyyid Hasan Efendi, Seyyid Hasan Rızâyî, Rızâyî Hasan Efendi, Rızâyî-i Aksarâyî gibi muhtelif isim ve nisbelerle kendisinden söz edilen Rızâyî 17. yüzyılın velut şair ve müelliflerindendir. Asıl mesleği kadılık […]
Gelveri Evleri
Gelveri EvleriAksaray / Güzelyurt Geleneksel Konut Dokusu Güzelyurt (Gelveri) kent dokusunda, eğimli topografyanın etkisiyle organik bir dokuda gelişen ve geleneksel mimariyi oluşturan ana elemanlar geleneksel konut birimleridir. Gelveri kent dokusu, geleneksel konut biriminin, en ilkel örneklerini ve tarih süreçlerini takip eden farklı dönem konut yapılarını bir arada barındırır. Yoğun olarak Gelveri evlerini içeren bu geleneksel […]
