ABDURRAHMAN ASKERÎ’NİN MİRATÜ’L-IŞK’I IŞIĞINDA AKSARAY BAYRAMÎ MELAMÎLERİNE DAİR BAZI YENİ BİLGİLER GİRİŞ Abdurrahman Askerî’nin bu eseri yakın zamanlara kadar bilinmemekteydi. İsmail Erünsal’ın özel kütüphanesinde bulunan bu eser onun tarafından titizlikle transkribe edilerek bazı değerlendirmelerle ilim dünyasına kazandırılmıştır. Bu eserinde Askerî, kendi ismini ve eserinin ismini açıkça belirtmekte ve bu ismi kendisine gelen bir ilham sonucu […]
All posts by e-Ansiklopedi
CEMÂL-İ HALVETÎ EL-AKSARAYÎ VE “ÇENGNÂME” ADLI ESERİ
CEMÂL-İ HALVETÎ EL-AKSARAYÎ VE “ÇENGNÂME” ADLI ESERİ Halvetîliğin Anadolu ve İstanbul’da önemli temsilcilerinden biri olan Cemâl-i Halvetî, yaşadığı dönemde bir hayli etkili olmuş, müntesibi bulunduğu Halvetiyye’nin en iyi şekilde temsil edilmesini sağlamış olan bir mutasavvıftır. İsmi, Muhammed bin Mahmûd el-Aksarayî olan Cemâl-i Halvetî, gerek eserleri gerekse eğitim ve irşad faaliyetleriyle dönemin önemli şahsiyetlerinden biridir. Cemâl-i […]
AKSARAYLI ŞAİR SEYF-İ FERGÂNÎ’NİN DİVANINDA ANADOLU VE AKSARAY COĞRAFYASI
AKSARAYLI ŞAİR SEYF-İ FERGÂNÎ’NİN DİVANINDA ANADOLU VE AKSARAY COĞRAFYASI Aksaraylı şair Seyf-i Fergânî, XIII-XIV. yüzyılın usta şairlerindendir. Şairin asıl adı, Muhammed, lakabı, Seyfeddîn’dir. Şairin tam adı Seyfeddîn Ebu’l-Mehâmid Muhammed-i Fergânî şeklindedir. Şairin Fergânî mahlasını kullanmasının sebebi Fergânâ’da dünyaya gelmesidir. Şair Fergânâ’da doğmuş ancak genç yaşta Aksaray’a yerleşmiş ve vefatına kadar Aksaray’da yaşamıştır. Maveraünnehir bölgesinde doğup […]
ZİKİR RİSÂLESİ
ZİKİR RİSÂLESİ (RİSÂLE FÎ ZİKRİ KELİMETİ LA İLÂHE İLLALLAH) (Şeyh Hâmid-i Veli, Somuncu Baba, Zikir Risâlesi, Risâle fî zikri kelimeti la ilâhe illallah) Şeyh Hâmid-i Velî’ye (Somuncu Baba) atfedilen tasavvuf içerikli risâle. Şeyh Hâmid-i Velî (Somuncu Baba), talebe yetiştirmenin yanında eser de telif etmiştir. Bu yönüyle o, müellif sûfîlerden sayılır. Ondan bahseden ilk kaynaklarda eser […]
ŞERH-İ HADÎSİ ERBÂİN
ŞERH-İ HADÎSİ ERBÂİN (KIRK HADİS ŞERHİ) (Şeyh Hâmid-i Veli, Somuncu Baba, Şerh-i Hadîsi Erbâin, Kırk Hadis Şerhi) Şeyh Hâmid-i Veli, ilmiyle temayüz etmiş, müderris ve müellif sûfîlerdendir. Onun hayatını ele alan tarihi kaynakların çoğunda eser yazdığına dair bir kayda rastlamasak da muahhar birkaç kaynakta Şerh-i Hadîsi Erbâin adlı eserinden bahsedilmiştir. Öte yandan Yusuf Hakîkî Baba’nın […]
SİLÂHÜ’L-MÜRÎDÎN
SİLÂHÜ’L-MÜRÎDÎN (Şeyh Hâmid-i Velî, Somuncu Baba, Silâhü’l-Mürîdîn, Hüzb’üş-Şeyh Hâmîd) Şeyh Hâmid-i Velî’ye atfedilen dokuz sayfalık dua, vird ve zikirlerinin yer aldığı risâle. Risâlenin, tespit edilebildiğimiz üç nüshası mevcuttur. İlki Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî’ye ait Mecmûatü’l-Ahzâb’ın Şazelî cildinde “Hâzâ Hüzb’üş-Şeyh Hâmîd el-Ârif Kaddesallahu sırrahû ve nefe’anâ bih” adıyla 306-315. sayfaları arasında yer alan nüsha; ikincisi Millet Yazma […]
Cemâl Halvetî
CEMÂL HALVETÎ (ö. 899/1494) (Mutasavvıf, Müellif, Şâir, Halvetiyye’nin Cemâliyye Ana Kolunun Kurucusu) DOĞUMU – ADI – AİLESİ Hulvî’nin, Lemezât’ta “yakîn nurlarının ulaştırıcısı, mürşidlerin mert ve emini, hidayet ehlinin seçkini, akıl sahiplerinin imamı ve nefis yolunun mücâhidi” diyerek sitayişle bahsettiği Cemâl Halvetî, daha çok “Çelebi Halîfe” adıyla tanınmıştır. Kaynaklarda adı, genelde birbirine yakın olmakla birlikte bazı […]
Şeyh Hâmid-i Velî (Somuncu Baba)
ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ (SOMUNCU BABA) (d. 750/1349- ö. 815/1412) (Mutasavvıf, Müellif, Melâmî, Üveysî, Aksaray) DOĞUMU – İSMİ – AİLESİ Şeyh Hâmid-i Velî (öl. 815/1412), kaynakların ekserisine göre Kayseri’de doğmuştur. (Lamîi, 2016: 884; Mecdî, 1989: 74; Hoca Saadettin, 1979: 5/79; Lalîzâde (yz), 2456/128a) Kaynakların ekserisi Somuncu Baba’nın doğum yeri olarak Kayseri’yi gösterse de farklı kayıtlar da […]
Şeyh Hâmid-i Velî’ye (Somuncu Baba) Atfedilen Nutk-i Şerifler (Şiirler)
Şeyh Hâmid-i Velî’ye (Somuncu Baba) Atfedilen Nutk-i Şerifler (Şiirler) IX/XV. Asrın tanınmış sufilerinden olan Şeyh Hâmid-i Veli (Somuncu Baba) müellif sufilerdendir. Kendisine atfedilen Şerh-i Hadîsi Erbaîn, Zikir Risâlesi ve Silâhü’l-Mürîdîn adında üç eseri bulunmaktadır. (Ulu, 2021a; Ulu, 2021b, Ulu, 2021c; Ulu, 2022) Bunların dışında onun iki nutk-i şerifi (şiir) olduğu kaydedilmiştir. Son dönemlerde Somuncu Baba […]
Risâletü’l-Kevseriyye CEMÂL HALVETÎ
Risâletü’l-Kevseriyye CEMÂL HALVETÎ Halvetiyye Tarikatı’nın Cemâliyye ana kolunun kurucusu Cemâl Halvetî’nin Haşr Sûresi’nin sonunun, etvâr-ı seb’a (yedi tavır) üzere tasavvufî te’vilini yaptığı ve kırk hadisin te’vilini işlediği risale. Mezkûr eser, Süleymaniye Ktp., Lala İsmail Efendi Bl., 686 numaralı mecmuanın 42b-50a varak aralığında; kırk hadisin te’vili ise mecmuanın 50b-64b varakları arasında yer almaktadır. Eserin bu nüshası […]
